Ngụy biện chi phí chìm là một hiện tượng tâm lý phổ biến, nơi cá nhân thường xuyên quyết định dựa vào những khoản đầu tư đã thực hiện trong quá khứ, bất chấp việc những khoản đầu tư đó không thể thu hồi được hoặc đã trở nên không còn liên quan.
Trong tâm lý học, điều này thể hiện một lỗi logic trong cách chúng ta đánh giá các quyết định tương lai dựa trên nguồn lực – thời gian, tiền bạc, công sức – mà chúng ta đã “đổ” vào một dự án hoặc mối quan hệ.
Ví dụ điển hình về ngụy biện chi phí chìm có thể thấy qua hành động của một sinh viên đại học, người dù cảm thấy không hạnh phúc và không thấy tiềm năng trong ngành học của mình sau một năm học, vẫn quyết định bám trụ chỉ vì không muốn “lãng phí” năm học đó.
Hay một mối quan hệ kéo dài năm năm, dù đầy đau khổ và tranh cãi, vẫn được giữ lại với lý do duy nhất là thời gian đã cùng nhau trải qua.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này
thường xuất phát từ sự ác cảm với mất mát.
Con người có xu hướng cảm thấy rằng việc từ bỏ bất kỳ dự án hoặc quyết định nào cũng đồng nghĩa với việc họ sẽ mất đi không chỉ những nguồn lực đã đầu tư mà còn cả những lợi ích tiềm năng mà họ hy vọng sẽ thu được.
Nỗi sợ hãi này có thể làm lu mờ khả năng đánh giá khách quan và dẫn đến việc tiếp tục đầu tư vào các nỗ lực không còn hợp lý.
Để vượt qua ngụy biện chi phí chìm, dưới đây là một số bước bạn có thể thực hiện:
- Nhận biết về Chi Phí Chìm: Cố gắng nhận ra rằng những khoản đầu tư trong quá khứ không nên ảnh hưởng đến quyết định của bạn trong tương lai. Hãy tách biệt cảm xúc từ những chi phí chìm khỏi tình hình hiện tại.
- Đánh Giá Các Lựa Chọn Một Cách Khách Quan: Hãy xem xét tình hình hiện tại và các kết quả tiềm năng mà không bị ảnh hưởng bởi những khoản đầu tư trước đó. Xem xét mọi tình huống như thể bạn chưa từng thực hiện bất kỳ đầu tư nào.
- Tìm Kiếm Ý Kiến Từ Bên Ngoài: Đôi khi, chúng ta cần một cái nhìn khách quan từ bên ngoài để đánh giá tình hình một cách chính xác.
Nhận thức về ngụy biện chi phí chìm và học cách vượt qua nó có thể giúp bạn đưa ra những quyết định tốt hơn, không bị ràng buộc bởi những khoản đầu tư không còn mang lại giá trị.
Hãy nhớ rằng mỗi quyết định trong tương lai nên được xem xét dựa trên lợi ích và giá trị hiện tại, chứ không phải dựa vào những gì đã mất đi.
Chúc bạn thành công!
Quang.
